ขนมจีนซาวน้ำ อาหารไทยโบราณของคนในลุ่มน้ำเจ้าพระยา

ขนมจีนซาวน้ำเป็นอาหารไทยโบราณของคนในลุ่มน้ำเจ้าพระยาลักษณะเป็นขนมจีน ราดด้วยน้ำกะทิลอยแจงลอนปลาหรือเนื้อโขลกละเอียด ปั้นเป็นก้อน แล้วคลุกเคล้ากับน้ำตาลทราย ขิง กุ้งแห้ง กระเทียม สับปะรด และ หัวกะทิ โดยถึงแม้จะไม่ปรากฏประวัติที่แน่ชัด แต่จากหลักฐานที่ปรากฏชื่อของ ขนมจีนซาวน้ำ ในหนังสือตำราแม่ครัวหัวป่าก์ของท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์

ซึ่งเขียนขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ก็อาจบ่งบอกถึงความโบราณของอาหารจานนี้ได้เป็นอย่างดี วัตถุดิบมะพร้าวขูดขาว 500 กรัม น้ำอุ่น 4 ถ้วย สับปะรดสับละเอียด 2 ถ้วย กระเทียมไทยซอยบาง ¼ ถ้วย ขิงอ่อนซอย ½ ถ้วย กุ้งแห้งป่น ½ ถ้วย น้ำตาลทราย ¼ ถ้วย พริกขี้หนูสวนซอย 15 เม็ด มะนาวผ่าซีก 2 ผล น้ำปลา ¼ ถ้วย ขนมจีน 12 จับ ไข่เป็ด หรือไข่นกกระทาต้ม สำหรับจัดเสิร์ฟ ใบผักชี พริกชี้ฟ้าซอย และดอกอัญชัน สำหรับตกแต่ง วัตถุดิบแจงลอนเนื้อปลากรายขูด 300 กรัม พริกแกงคั่ว 1 ช้อนโต๊ะ เกลือสมุทร 1 ช้อนชา น้ำ 1 ช้อนโต๊ะ ผักชีซอย 1 ช้อนโต๊ะ วิธีทำ เตรียมหัวกะทิ โดยคั้นมะพร้าวขูดขาวทั้งหมดกับน้ำอุ่น 2 ถ้วย นวดให้ทั่ว คั้น บีบกะทิผ่านผ้าขาวบางจนได้หัวกะทิออกมา 3 ถ้วย มะพร้าวที่เหลือ ใส่น้ำอุ่นที่เหลือ คั้นออกมาให้ได้หางกะทิ 2 ถ้วย เตรียมไว้ ทำแจงลอน โดยโขลกเนื้อปลากราย พริกแกงคั่ว กับน้ำเกลือ (เกลือสมุทร 1 ช้อนชา ละลายกับน้ำ 1 ช้อนโต๊ะ) จนเหนียวเข้ากันดี
ใส่ผักชี นวดให้เหนียวเข้ากัน ตั้งหม้อหางกะทิบนไฟกลาง ใช้มือช้อนชา หรือมือจุ่มน้ำให้หมาด ตักหรือปั้นแจงลอนเป็นรูปรี ๆ ใส่แจงลอนลงต้มในหางกะทิจนสุกลอย ตักออกใส่หม้อหัวกะทิที่ตั้งไฟอ่อน ๆ ไว้ หมั่นคนอย่าให้หัวกะทิเดือดพล่าน มิเช่นนั้นจะแตกมัน จัดขนมจีนใส่จาน หัวกะทิพร้อมแจงลอนใส่ถ้วย จัดเครื่องซาวน้ำได้แก่ สับปะรด กระเทียมซอย ขิงอ่อนซอย กุ้งแห้ง น้ำตาลทราย พริกขี้หนูซอย มะนาวแยกเป็นส่วน ๆ วางไข่เป็ด หรือไข่นกกระทาต้มตกแต่งจานด้วยพริกชี้ฟ้าซอย ใบผักชี ดอกอัญชัน ส่วนน้ำปลา ใส่พริกขี้หนูซอย แยกใส่ถ้วยไว้ เวลาจะรับประทานราดด้วยหัวกะทิ ผสมทุกอย่าง ปรุงรสด้วยน้ำตาล น้ำปลา น้ำมะนาว ตามชอบ พร้อมทาน